Coccidiose oplossingen en resultaten

Bij vleeskuikens wordt in de praktijk aan de hand van coccidiostatica (anticoxmiddel) in het voer gepoogd de coccidiose infectiedruk in de stallen te onderdrukken. Indien nodig wordt een wisseling/rotatie in de keuze van coccidiostatica gemaakt. Om een goede gevoeligheid van coccidiostatica in het voer te behouden of omdat vleeskuikenhouders coccidiostatica vrij willen produceren is een coccidiose vaccinatie van vleeskuikens een mooi alternatief.

Coccidiose vaccinatie voor vleeskuikens
Vleeskuikenhouders kunnen hierbij kiezen voor twee opties. De eerste optie is een coccidiose in-ovo vaccinatie van de embryo’s in het ei op de broederij. Een tweede mogelijkheid is om een coccidiose spray vaccinatie op de eerste levensdag uit te voeren op de broederij of in de stallen op het bedrijf als de kuikens gebracht worden.

Coccidiose vaccinatie in de opfok voor in de leg- en vermeerderingssector
In de opfok voor de leg- en vermeerderingsdieren worden alle kippen preventief geënt tegen coccidiose. In afbeelding 1. wordt een spray vaccinatie in kratjes op een bedrijf weergegeven.

Oplosmiddel bij spray vaccinatie
Bij de grove druppel spray vaccinatie van kuikens vanaf de leeftijd van 1 dag wordt een oplosmiddel gebruikt. Dit oplosmiddel is niet alleen maar een kleurstof. Het versterkt de werking van het vaccin door een drievoudige bescherming te bieden, namelijk:

Na een grove spray stimuleert het oplosmiddel de opname van de vaccindruppels door kuikens. Hiervoor bevat het een lichtpaarse kleurstof waarin in verschillende studies is aangetoond dat het de voorkeurskleur is van pluimvee.

  1. Het verbetert de opname van het vaccin ook in omstandigheden met weinig licht. Om deze reden bevat het een vanille aroma dat kippen aantrekt, zelfs wanneer het moeilijker is om de druppels te zien.
  2. Het moduleert de immuunrespons tegen coccidiose door de cellulaire immuniteit te verhogen. Het oplosmiddel bevat een hulpstof die de uitscheiding verhoogd van IFN-Ƴ en IL-2. Deze cytokinen zijn essentieel bij het begeleiden van de immuunrespons van kuikens richting een geprefereerde cellulaire respons. Zo wordt een beschermende en langdurige respons tegen de infectieziekte coccidiose bereikt.
  3. Het moduleert de immuunrespons tegen coccidiose door de cellulaire immuniteit te verhogen. Het oplosmiddel bevat een hulpstof die de uitscheiding verhoogd van IFN-Ƴ en IL-2. Deze cytokinen zijn essentieel bij het begeleiden van de immuunrespons van kuikens richting een geprefereerde cellulaire respons. Zo wordt een beschermende en langdurige respons tegen de infectieziekte coccidiose bereikt.

In afbeelding 2. zijn de druppels met vaccin en oplosmiddel door spray vaccinatie op de eendagskuikens te zien. Door het oppikken van de druppels van elkaar krijgen de kuikens de entstof met oplosmiddel binnen en begint de immuniteitsopbouw tegen coccidiose.

Randvoorwaarden voor spray vaccinatie
Om een optimale werking van het vaccin te kunnen garanderen dient er rekening gehouden te worden met de volgende tips op 4 onderdelen:

  1. Voor aankomst van de kuikens:
    Grondige mechanische reiniging van de stal en na reiniging spoelen met overvloedig water. Tijdig starten met voorverwarmen van de stal en leg voldoende voer op kuikenpapier vlak naast de drinklijn.
  2. Vermijd contact met coccidiostatica:
    Ledig alle voer en waterleidingen. Restanten van medicatie of coccidiostatica kunnen nadelig zijn. Reinig de silo’s en informeer de voerleverancier tijdig dat uitsluitend blanco voer mag worden geleverd. Coccidiostatica in het voer moet absoluut vermeden worden en bewaar een voermonster van iedere voerlevering.
  3. Maak sporulatie en heropname van oöcysten mogelijk:
    Zorg voor vochtigheid van het strooisel van minstens 30%, overeenkomend met 60% relatieve luchtvochtigheid in de stal. Bevochtig indien nodig het strooisel vanaf dag 5 tot dag 12. In stallen met een lage bezetting is het aangeraden om de bezetting te verhogen tot 18-24 kuikens per m² tijdens de eerste 14 dagen.
  4. Maak geen gebruik van onderstaande geneesmiddelen:
    Sulfonamides, Trimethoprim, Amprolium, Toltrazuril en Tetracyclines tijdens de eerste 21 dagen.

Randvoorwaarden voor in-ovo vaccinatie
Voor de coccidiose in-ovo vaccinatie gelden dezelfde voorwaarden zoals genoemd voor de spray vaccinatie. Daarnaast is voor een goede immuunrespons in het kuiken een correct uitgevoerde in-ovo vaccinatie in het amnion cruciaal, waarbij de entstof in het amnionvocht terecht komt. Het optimale vaccinatietijdstip van de in-ovo enting is hierbij belangrijk. Het GLOBAL HATCHERY HEALTH PROGRAMME van HIPRA ondersteunt broederijen doormiddel van audits. Met het optimaliseren van het vaccinatieproces wordt een nauwkeurige toediening van het coccidiose vaccin met elke in-ovo machine mogelijk. In afbeelding 3. is een in-ovo vaccinatie in het amnion weergegeven.

Voordelen coccidiose vaccinatie
De coccidiose vaccins van HIPRA bevatten Eimeria stammen die geselecteerd zijn voor vroegrijpheid. Alle drie de vaccins hebben coccidiose stammen met een korte prepatente periode, laag voortplantingsvermogen en een verminderde virulentie waarbij wel een sterkte immuniteitsopbouw wordt gewaarborgd met een goede bescherming tegen de coccidiose veldstammen. Een bijkomend voordeel is dat de Eimeria stammen in de geattenueerde vaccins zich kruisen met de veldstammen die aanwezig zijn in de stallen. Dit resulteert in populaties van Eimeria stammen in de stallen die minder pathogeen en meer gevoelig zijn voor coccidiostatica.

Extra voordelen bij in-ovo vaccinatie
Het voordeel van in-ovo toediening is dat elk kuiken de adequate en de volledige dosering van het vaccin krijgt toegediend. Doordat het in-ovo vaccin in het amnionvocht terecht komt is het embryo in staat om de entstof oraal op te nemen. De in-ovo geënte kuikens starten hierdoor eerder aan de immuniteitsopbouw tegen coccidiose in vergelijking tot kuikens die op de eerste levensdag een coccidiose spray enting krijgen. Daarnaast kan de in-ovo enting gecombineerd worden met andere in-ovo vaccins.

Resultaten coccidiose in-ovo vaccinatie
In grafiek 1. zijn OPG (Oöcyten Per Gram) tellingen weergegeven van mestmonsters van 7 vleeskuiken stallen waarbij de kuikens in-ovo zijn gevaccineerd tegen coccidiose. Na coccidiose vaccinatie gaan de opgenomen oöcyten door het darmstelsel en worden uiteindelijk uitgepoept in het strooisel. Deze uitgescheiden oöcyten in het strooisel worden weer opnieuw opgepikt door de kuikens. Voor een goede bescherming tegen coccidiose moet het proces van opname tot uitscheiding van de oöcysten drie keer worden doorlopen. De periode van opname tot uitscheiding van de oöcysten duurt gemiddeld 7 dagen. Bij coccidiose vaccinatie wordt verwacht dat de OPG piek vroeger (rond dag 21 of eerder) zal optreden en minder hoog zal zijn. In grafiek 1. is er sprake van OPG pieken op 14 en 28 dagen leeftijd. Variatie in de stal omstandigheden zoals strooiselvochtigheid en kuikenbezetting spelen hierbij een rol. Belangrijk is dat uit grafiek 1. blijkt dat na 28 dagen leeftijd in de stallen met de OPG tellingen geen uitschieters voorkomen. Na 4 weken leeftijd is er bij deze kuikens een goede immuniteit tegen coccidiose opgebouwd.

Voor meer informatie contacteer uw bedrijfsdierenarts. Dierenartsen kunnen voor meer informatie direct contact opnemen met HIPRA pluimveedierenarts: Nikolai Ongena: +32 486 086 803.