De cruciale rol van vaccinatie in de bestrijding van Chlamydia abortus
Nu we aan de vooravond staan van het lammerseizoen op veel schapen- en geitenbedrijven, bestaat de kans dat u geconsulteerd wordt bij aborterende schapen of geiten. Een van de belangrijkste oorzaken van besmettelijk verwerpen is Chamydia abortus. Los van de grote economische verliezen die optreden door verlies van lammeren, onvruchtbaarheid en een lagere melkproductie, staat de ziektekiem Chlamydia abortus ook in de belangstelling als zoönose. Vooral bij zwangere vrouwen kunnen na infectie ernstige problemen ontstaan. Naast veehouders en familie lopen voornamelijk erfbetreders zoals dierenartsen een groter risico door direct contact met zieke dieren (Rapportages Monitoring Diergezondheid: Kleine Herkauwers Jaarrapportage 2021). Centraal in de bestrijding van Chlamydia abortus staan detecteer, controleer en vaccineer.
Detecteer
Hoewel het insturen van de vruchten inclusief de placenta de gouden standaard blijft voor het doen van diagnostiek, is dit iets wat vaak niet gedaan wordt.
Met de AbortCheck kan HIPRA de praktiserende dierenarts ondersteunen bij het stellen van de diagnose van chlamydia abortus.
Met de AbortCheck kan Chlamydia abortus worden gediagnosticeerd door middel van een PCR onderzoek op een vaginaal swab van 3 verdachte dieren direct na het aflammeren of een swab van verworpen vruchten. Er kan ook bij 10 verdachte dieren een ELISA bloedonderzoek worden gedaan op de aanwezigheid van Chlamydia antistoffen. Dit onderzoek is alleen zinvol bij dieren van 14 tot 60 dagen na verwerpen of aflammeren.
Controleer
Indien Chlamydia is vastgesteld als oorzaak van de abortus, is het zaak verdere verspreiding in te dammen. Dit valt in de praktijk vaak erg tegen. Er lammeren in korte tijd veel dieren af, waardoor het bijna onmogelijk is kruisbesmetting te voorkomen. Het is zaak om strenge hygiënemaatregelen te treffen en zieke dieren te scheiden van gezonde dieren.
Er wordt bij een abortus-uitbraak geadviseerd om alle hoogdrachtige dieren herhaaldelijk te injecteren met oxytetracycline. Deze antibioticatoediening verkleint bij een acute uitbraak de kans op een Chlamydia abortus. Het vermindert de uitscheiding van Chlamydia echter niet, ook niet bij Chlamydia dragerdieren die normaal aflammeren. Antibiotica verhinderen niet dat er latente dragers ontstaan en dat Chlamydia zich op het bedrijf verspreidt. Met de nieuwe inzichten over het ontstaan van antibiotica resistentie en de maatschappelijke druk om minder antibiotica te gebruiken, wordt geadviseerd om alleen maar antibiotica te gebruiken in acute situaties en bij zieke dieren.
Vaccineer
Vaccinatie is de beste manier om Chlamydia te beheersen en economische schade te verminderen. Met de introductie van het nieuwe, geïnactiveerde combinatie vaccin INMEVA® (Chlamydia abortus en Salmonella abortus ovis) is er een goede tool bijgekomen in de bestrijding van Chlamydia abortus. INMEVA® kan veilig worden toegepast bij alle vrouwelijke dieren, niet alleen bij dieren voor het dekken maar ook bij drachtige en lacterende dieren. Een bijkomend voordeel is dat INMEVA® veilig kan worden toegediend door vrouwelijke dierenartsen.
Abortus percentages in elk aflammerseizoen
Een korte casus:
Op een geitenbedrijf met meerdere aflampieken per seizoen, werd in maart 2019, bij de eerste aflampiek, een Chlamydia abortus percentage vastgesteld van 13.3%. Door preventieve antibioticatoediening voordat de tweede groep dieren in juni aflammerden, werd het aantal abortussen gereduceerd van 13,3% naar 8,9%. Na een noodvaccinatie met INMEVA® aan de derde groep hoogdrachtige dieren liep het aantal abortussen terug naar 6,8% en na vaccinatie van het gehele koppel, liep het aantal abortussen van de vierde aflamgroep terug tot 1,9%.
Een studie van Carlos Montbrau e.a. uit 2020 toont aan dat INMEVA® vaccinatie bij schapen een vermindering geeft van het aantal abortussen, doodgeboortes en vroegtijdige sterfte van zwakke lammeren (afname van 74%).
Vaccinatie met INMEVA® geeft een belangrijke daling (55%) van de uitscheiding van Chlamydia bij dragerdieren waardoor de kans op horizontale verspreiding wordt verminderd (Montbrau e.a. 2020, Evaluation of the Efficacy of a New Commercially Available Inactivated Vaccine Against Ovine Enzootic Abortion).
Door structureel alle dieren te vaccineren volgens vaccinatieprotocol, zal in de loop van enkele jaren de besmetting op een bedrijf uitdoven, zonder dat dieren actief hoeven te worden afgevoerd. De vaccinatie met INMEVA® is daarmee een veilig, onmisbaar onderdeel van een verantwoord protocol ter bestrijding van Chlamydia op een bedrijf!