Histophilus somni is een gramnegatieve bacterie die voorkomt in de mucosa van de luchtwegen en de voortplantingsorganen van zowel jong als volwassen vee. Hoewel de bacterie geïsoleerd kan worden uit klinisch gezonde dieren, is hij vaak verantwoordelijk voor ernstige ziekte. Als je H. somni isoleert uit de luchtwegen, is het risico op klinische BRD tot 5 keer hoger.(1)

H. somni heeft het vermogen om via de bloedbaan in het lichaam te circuleren en zo ter hoogte van verschillende organen infecties te veroorzaken. Hierdoor kan het klinisch beeld zeer divers zijn. Aanvankelijk werd H. somni voornamelijk geïdentificeerd als de oorzaak van trombotische meningoencefalitis-myelitis (TME) bij runderen. Tegenwoordig overheersen echter respiratoire symptomen en myocarditis. Daarnaast veroorzaakt het ook otitis, artritis, conjunctivitis en, waar we de laatste tijd vaker mee geconfronteerd worden, een tal van voortplantingsstoornissen zoals (endo)metritis, vaginitis en orchitis. Hier kunt u een interessante case report over laatstgenoemde terugvinden.

H. somni infecties kunnen zich uiten in hyperacute, acute, subacute en chronische vormen. Neurologische vormen zijn vaak acuut, terwijl andere manifestaties, vooral respiratoire en cardiale, vaker subacuut tot chronisch zijn.

Figuur: Verschillende klinische symptomen veroorzaakt door Histophilus somni.(2)

Ontsnappen aan het immuunsysteem
H. somni heeft het vermogen om verschillende pathologieën te veroorzaken en het immuunsysteem te omzeilen. Hoe doet deze bacterie dit?

Ten eerste brengt hij verschillende structuren tot expressie op zijn buitenmembraan, zoals lipo-oligosacchariden (LOS), die hem beschermen tegen de immuunafweer van de gastheer, fungeren als adhesine en een endotoxine zijn die ontstekingen veroorzaakt.
H. somni is ook in staat om het dodende vermogen van neutrofielen te remmen nadat het is opgenomen en zo in de neutrofielen te overleven, waardoor andere afweermechanismen van de gastheer worden omzeild.

Daarnaast is H. somni in staat biofilm te produceren, waardoor hij zich aan de mucosaoppervlakte kan vasthechten, kan ontsnappen aan het immuunsysteem en zo in de gastheer kan overleven. Onderzoek heeft aangetoond dat andere BRD pathogenen van deze biofilm kunnen profiteren.

Wat moet je doen als je histophilose vermoedt?
Om histophilose te diagnosticeren is PCR-analyse de eenvoudigste en meest betrouwbare techniek. Dit kan op een diepe neusswab, een broncho-alveolaire of transtracheale lavage of in geval van voortplantingsstoornissen op vaginale/cervix swabs. Bacteriologische kweek onderschat vaak de aanwezigheid van H. somni aangezien de kiem traag groeit en makkelijk overwoekerd wordt door andere kiemen. Commerciële serologische testen zijn momenteel helaas nog niet beschikbaar.

Referenties:
¹ Terru WL: Tulare Calf Project Pathogen Summary UC Davis Veterinary Medecine (2013)
² Frederick WH, Eugene DJ: The Haemophilus somni disease complex (hemophilosis): A Review, Can Vet J, jaargang 30, oktober 1989.